Ukrayna, Doğu Avrupa’nın en geniş ülkelerinden biridir ve tarih boyunca birçok kültüre ev sahipliği yapmıştır. Antik çağlardan günümüze kadar uzanan tarihi zenginlikleri ve çeşitlilikleri ile Ukrayna, birçok kaynakça yer almıştır. “Kievan Rus” ve “Lehistan-Litvanya Birliği” gibi tarihi olaylar, Ukrayna’nın tarihinin önemli kilometre taşlarındandır. Sovyet döneminde, Ukrayna, Sovyetler Birliği’nin önemli bir parçası haline geldi. Ancak, 1991 yılında bağımsızlığını kazanarak, tarihinde yeni bir sayfa açtı. Ukrayna tarihi, bugün hala etkileri hissedilen birçok tarihi olayın yansımasını taşımaktadır.
Antik Dönem
Ukrayna’nın antik dönemi, MÖ 4800’lere kadar uzanan köklü bir geçmişe sahiptir. Antik çağda Ukrayna, Scythians, Persler ve Yunanlar’ın hakimiyeti altında kalmıştır. MÖ 3. yüzyılda, Ukrayna topraklarında bulunan Chernyakhiv kültürü, antik Gotların bir kolu olarak ortaya çıkmıştır. MÖ 4. yüzyılın sonlarında, Ukrayna’nın güney bölgesinde Hun İmparatorluğu’nun hakimiyeti başlamıştır.
Bunların yanı sıra, Ukrayna tarihi boyunca pek çok farklı topluluk bu topraklarda yaşamıştır. Ukrayna’nın antik dönemdeki ekonomisi, tarım ve hayvancılığa dayalıydı. Ticaret, altın, gümüş ve diğer değerli metaller üzerine kurulmuştu. Ayrıca demir, petrol ve doğal gaz da Ukrayna’nın antik döneminde önemli kaynakları arasındaydı.
- Antik dönemde Ukrayna’nın önemli kentleri:
| Kentler | Tarih | Hakimiyet |
|---|---|---|
| Olbia | MÖ 7. yüzyıl | Yunanlar |
| Tanais | MÖ 3. yüzyıl | Scythians |
| Chersonesus | MÖ 5. yüzyıl | Yunanlar |
Antik Ukrayna kültürü, müzik, dans, el sanatları ve mimari açısından oldukça zengindi. Ukraynaca gibi bir dizi dil, Ukrayna’nın antik döneminden beri var olmuştur ve günümüze kadar gelmiştir. Ukrayna’nın bugünkü halk müziği mirası, antik dönemdeki müziğin etkisini yansıtmaktadır.
Gotlar ve Hunlar
Gotlar ve Hunlar, Ukrayna tarihindeki önemli topluluklardan birkaçıdır. Gotlar, MÖ 200’lü yıllarda Ukrayna’ya yerleşti ve MÖ 3. yüzyılda geniş bir bölgeye yayıldı. Hunlar ise MÖ 2. yüzyılda Asya’dan gelerek Ukrayna’ya yerleşti. Gotlar ve Hunlar, Ukrayna topraklarında uzun süre hüküm sürdü ve etkileri günümüze kadar sürdü. Gotlar ve Hunlar, özellikle tarıma önem verdiler ve ticarette de etkin bir rol oynadılar. Hunlar, at üstünde savaşta ünlüydü ve altın madenleri ile zengin bir ekonomik sistem oluşturdular. Bu dönemde, Gotlar ve Hunlar arasındaki etkileşim büyük ölçüde arttı ve bu, Ukrayna’nın tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.
Kievan Rus Dönemi
Kievan Rus, 9. yüzyılın sonlarında bugünkü Ukrayna, Belarus ve Rusya’nın bir kısmını kapsayan bir devletti. Bu dönemde Kiev, Rus dünyasının en önemli şehirlerinden biriydi. Kievan Rus dönemi, esas olarak Vikinglerin liderliğindeki Varangyalılar tarafından yönetildi.
Kievan Rus, Doğu Ortodoks Hristiyanlığı’nın geliştiği bir dönemdir. İlk kez azizler Cyril ve Methodius tarafından Slav halkına yayılmıştır.
Altın Kapı Katedrali, Kiev Pechersk Lavra Manastırı ve Yaroslav the Wise’in anıtı, Kiev’deki Kievan Rus mimarisinin en güzel örneklerindendir. Kiev, Kievan Rus dönemi boyunca zengin kültürel ve ticari hayatıyla ünlüydü.
- Kievan Rus, Rus dünyası için kültürel bir merkezdi.
- Kievan Rus, Kiev ve Novgorod şehirleri arasında var olan bir ticaret ağıyla önemli bir ekonomik güce sahipti.
- Kievan Rus, Doğu Ortodoks Kilisesi’nin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Kievan Rus dönemi, Ukrayna tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu dönem, Ukrayna’nın tarihindeki en önemli dönemeçlerden biridir ve hala Ukrayna kültürüne önemli bir etkisi vardır.
Vladimir the Great
Ukrayna tarihi, çeşitli hükümdarlıklar ve hükümdarlar tarafından yönetildi. Bunlardan biri de Kievan Rus dönemi hükümdarlarından Vladimir the Great idi. Vladimir, Kiev Prensi olarak hüküm sürdü ve Rus Ortodoks Kilisesi’ni kurdu. Ayrıca, birçok bölgeyi fethetti ve Novgorod, Kiev ve Pereyaslav gibi önemli şehirleri kurdu. Vladimir, Slav kültürünü benimsemiş ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmiştir. Bunun yanı sıra, Almanya ile ittifaklar kurmuş ve Bizans İmparatorluğu ile iyi ilişkiler sürdürmüştür. Vladimir, Ukrayna tarihinde önemli bir figürdür ve etkisi günümüze kadar sürmektedir.
Rurik Hanedanlığı
Rurik Hanedanlığı, Kiev Rus dönemi boyunca Ukrayna tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Hanedanlık, Rurik’ten sonra gelen oğulları tarafından yönetilmiştir. İlk hükümdar olan Rurik, Kiev’i ele geçirmiş ve Güney Rus devletini oluşturmuştur. Rurik’in ardından, Igor, Oleg, Vsevolod ve Yaroslav gibi önemli hükümdarlar hanedanlığı yönetmiştir. Bu dönemde, Kiev Rus devleti genişlemiş, bölgesel bir güç olmuştur ve Kiev, büyük bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Rurik Hanedanlığı, Kiev Rus döneminde Ukrayna tarihinde önemli bir yer tutar.
Lehistan-Litvanya Dönemi
Lehistan-Litvanya Birliği, Ukrayna tarihi için oldukça önemli bir dönemdir. Birliğin Ukrayna’da kurulan Lehistan-Litvanya Krallığı, birçok Ukrayna şehrini etkisi altında tutmuştur. Krallık döneminde, Ukrayna kültürüne ve edebiyatına, Lehistan-Litvanya Birliği’nin kültürü ve edebiyatından da etkiler gelmiştir.
Ukrayna topraklarında kurulan Cossack adı verilen atlı askeri birimler, Lehistan-Litvanya Krallığı’nın kontrolünde faaliyet göstermiştir. Ancak, zamanla bu birimler sadece Lehistan-Litvanya Birliği’ne değil, Rus İmparatorluğu’na da karşı savaşmıştır.
Lehistan-Litvanya Birliği’nin Ukrayna’daki hakimiyeti, İsveç ve Rus İmparatorluğu’nun bölgedeki güç mücadelesine neden olmuştur. Bu mücadele sonucunda, Lehistan-Litvanya Birliği’nin gücü azalmış ve Ukrayna toprakları da Rus İmparatorluğu’nun kontrolüne girmiştir.
Bu dönemde, Ukrayna topraklarına birçok Polonyalı yerleşmiş ve Polonya etkisi bu sayede artmıştır. Lehistan-Litvanya Birliği’nin Ukrayna’da kurduğu devlet düzeni ve yönetim sistemi, günümüz Ukrayna’sının da belirleyicilerinden olmuştur.
Modern Dönem
Ukrayna’nın modern tarihi yakın dönemlerde yaşanan olaylarla şekillenmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılması sonucu bağımsızlığını ilan eden Ukrayna, bağımsızlık sonrasında birçok değişim yaşadı. 1990’larda ekonomik, siyasi ve sosyal sorunlarla mücadele eden ülke, 2014 yılında ise Rusya ile yaşanan Kırım krizi sonrasında ciddi bir siyasi krizle karşı karşıya kaldı. Bu kriz sonucu ülkenin doğusunda ayrılıkçı hareketler başladı ve Donbass Bölgesi’nde savaş çıktı. Bu dönemde Ukrayna, zorlu bir ekonomik ve siyasi çalkantı süreci yaşadı. Ancak son yıllarda ülke, yolsuzlukla mücadele ve reform çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Ayrıca Avrupa Birliği ve NATO üyeliği yolunda önemli adımlar atıyor.
Sovyet Dönemi
Ukrayna, II. Dünya Savaşı’nın ardından Sovyetler Birliği’nin bir parçası oldu. Bu dönemde ülkede Sovyet kültürü ve ideolojisi aşılandı. Sovyetler Birliği’nin ekonomik politikaları Ukrayna ekonomisini de etkiledi ve ülke çapında toprak reformları gerçekleştirildi.
Bu dönemde Ukrayna’da pek çok fabrika ve üretim tesisi kuruldu. Ancak, Sovyet döneminde Ukrayna halkı, zorlu yaşam koşulları ve baskıcı rejimle mücadele etmek zorunda kaldı. Bu dönemde Ukrayna’yı yöneten liderler, Ukraynalıların kültürel kimliğine ve geleneklerine gölge düşüren politikalar izlediler.
Sovyet döneminde Ukrayna önemli bir tarım ülkesi olarak kalmaya devam etti. Ancak, toprak sahiplerinin kolektif tarım teşvikleri nedeniyle ülke içindeki tarım sektörü zayıfladı.
Bu dönemde Ukrayna, başka Sovyet cumhuriyetleriyle birlikte çalışma ve işbirliği yapmaya yönelik kampanyalar başlattı. İlerleyen yıllarda Sovyet dönemi sona erdi ve Ukrayna bağımsızlığını ilan etti.
Ukrayna Bağımsızlık Hareketi
Ukrayna Bağımsızlık Hareketi, Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında 1991 yılında gerçekleşti. Ukrayna, bağımsız bir devlet olarak varlığını ilan etti. Bu hareket, özellikle Batı Ukrayna’da güçlü bir şekilde dayanışmayı tetikledi. Bağımsızlık açıklaması, büyük bir destekle kabul edildi ve Ukraynalılar kendi tarihlerindeki bu önemli anı kutlamak için çalıştılar. Bağımsızlığın ilanından sonra, Ukrayna yeni anayasasını hazırladı ve seçimler düzenledi. Ülkenin bağımsızlık çabaları, ekonomik ve siyasi açıdan diğer ülkeler tarafından da desteklendi.
Ukrayna’nın bağımsızlık mücadelesi, yıllar içinde çok sayıda protesto ve direnişle desteklendi. Başlangıçta sadece birkaç kişinin katıldığı protestolar, zamanla binlerce kişiyi bir araya getirdi. Bu süreçte, Ukrayna’nın bağımsızlığı için onlarca kişi hayatını kaybetti. Ancak tüm bu çabalar sonunda bağımsızlık kazanıldı.
- Bağımsızlık mücadelesindeki en önemli liderlerden biri, Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yushchenko’ydu.
- Bu süreçte, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Ukrayna, özellikle Rusya ile ilişkilerinde sıkıntılar yaşadı.
- Ukrayna, bağımsız olmasının ardından Batı’ya daha yakın bir tutum benimsedi ve NATO ve AB’ye katılım yolunda adımlar attı.
Bağımsızlık hareketi, Ukrayna’nın modern tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır ve ülkenin bağımsızlığına adanmış birçok anıt, anıt ve müze inşa edilmiştir.
Günümüz
Ukrayna, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsızlığını ilan etti ve bugün hala bağımsız bir ülkedir. Ülke, 2014 yılında Kırım Krizi ile sarsıldı ve Rusya ile gerilimler yaşadı. Ayrıca, Ukrayna’da Rus yanlısı separatistler ve Ukrayna güçleri arasında Donbas bölgesinde çatışmalar devam etmektedir. Siyasi olarak, Ukrayna parlamentosu iki odacıklı ve yaklaşık 450 üyeden oluşan Verkhovna Rada’dır. Son cumhurbaşkanlığı seçimleri, 2019 yılında gerçekleşti ve Zelensky, seçimlerde ezici bir zafer kazandı. Ekonomi olarak, Ukrayna, Avrupa’nın en büyük tarım üreticilerinden biridir. Dünya ekonomisinde önde gelen sanayi, ihracat ve ulaşım endüstrilerine sahiptir. Ancak, ekonomik reformlar gerekiyor ve yolsuzlukla mücadele etmek için daha fazla çaba sarf edilmesi gerekiyor.
